Razrokost više nije bauk

Strabizam, odnosno razrokost predstavlja anomaliju položaja očiju i binokularnog vida, zapravo motornu i senzornu anomaliju. To je, zapravo, nemogućnost istovremenog, sinhronog usmeravanja oba oka, odnosno vidnih osovina ka istom cilju - tački koja se fiksira. Time je poremećeno formiranje jedinstvenog lika gledanjem sa oba oka.

Foto: Sveti Vid

Ova nepravilnost može da bude diskretna, skrivena (heteroforija), kada uz pomoć fuzije obe vidne osovine mogu da se dovedu u paralelan položaj (odnosno, ono što je viđeno odvojeno, svakim okom, spaja se u jednu sliku). A može da bude jasna, manifestna nepravilnost (heterotropija).

Razni oblici i uzroci pojavljivanja

Ima više vrsta strabizma. Javlja se kao: urođen, stečen, sa otklonom ka nosu, ka spolja ili po vertikali, na jednom oku, ili sa naizmeničnim otklonom - kada oči naizmenično fiksiraju, sa praćenjem pokreta zdravog oka, ili zaostajanjem u istom položaju.

Uzroci nastanka su brojni. Strabizam može da bude urođen, sa ranim ispoljavanjem - do šestog meseca života, ili kasnije - od druge do šeste godine. Moguće je da bude udružen sa neurološkim poremećajima, slabostima ili nepravilnostima u pripojima očnih mišića, sa nistagmusom (titranjem očiju) ili bez njega.

Međutim, javlja se i kao posledica neadekvatne korekcije dioptrije, razlike u dioptriji oba oka, usled prejake akomodacije, kod izrazite hiperopije (dalekovidosti).

Ambliopija (slabovidost) je čest pratilac strabizma, a ona je posledica ili urođene anomalije ili neadekvatne korekcije dioptrije. Ukoliko slabovidost nije tretirana na vreme, u ranom detinjstvu, to kasnije prerasta u veliki problem, jer je limitirajući faktor u izboru zanimanja.

Formiranje pravilnog vida

Za formiranje pravilnog binokularnog vida, potrebno je da slika koja se stvara na korespodentnim tačkama na mrežnjači oba oka bude oštra. Binokularni vid se formira intenzivno od trećeg meseca do treće godine života, a potom nešto sporije - do osme godine.

Za sve ovo je potreban:

- normalan položaj očiju

- zdrav refraktivni aparat, dobro korigovana dioptrija

- očuvana anatomija i funkcija očnih mišića i nerava

- očuvana prozirnost svih delova oka koji propuštaju I prelamaju svetlost (rožnjača, sočivo, staklasto telo)

- očuvana funkcija mrežnjače i očnog živca

- očuvan centar za vid u mozgu, gde stižu i analiziraju se vidni podražaji i formira jasna slika

Foto: Sveti Vid

Adekvatno lečenje

Ako je strabizam nastao rano, do šestog meseca života, potrebna je rana operacija, najkasnije do druge godine života, čime se postižu znatno bolji rezultati nego kod odlaganja operacije. U slučaju kasnije pojave strabizma, čiji je najčešći razlog visoka dioptrija ili razlika u dioptriji na oba oka, ili prejaka akomodacija - prvo se rešava dioptrijski problem, uz okluzivni tretman (naizmenično zatvaranje «boljeg» oka i forsiranje «slabijeg»), a potom i hirurgija rezidualnog strabizma.

Velika je greška ako se gubi vreme i odlaže hirurška intervencija do puberteta, kao i propuštanje mogućnosti koje danas oftalmologija pruža za rešavanje dioptrijskog problema, čime se detetu daje velika šansa da smanji slabovidost. Zbog toga je od izuzetne važnosti da se insistira na dobroj korekciji dioptrije, i to vrlo rano!

Nema nikakvog opravdanja za propuste u suzbijanju slabovidosti kod dece dobrom korekcijom dioptrije (izuzetan značaj laserske korekcije) i pravilnom hirurgijom strabizma.