Vantelesna oplodnja – poslednja pomoć parovima u lečenju steriliteta

Vantelesna oplodnja je postupak kojim se jajna ćelija uzima iz tela žene, oplođava u veštačkim, laboratorijskim uslovima i oplođena vraća u matericu žene. Obično se radi kada su isrpljene sve druge metode lečenja neplodnosti.

 Foto: Shutterstock

U Srbiji, prema najnovijim podacima, svaki peti par ima problem da prirodnim putem dobije dete. Da par ima problem i da treba dijagnostikovati bračni sterilitet, smatra se kada žene mlađe od 35 godina i pored redovnog seksualnog života dužeg od jedne godine ne ostaju trudne ili kada žene starije od 35 godina posle više od šest meseci redovnih seksualnih odnosa ne ostaju u drugom stanju.

Foto: Shutterstock

Tada bi, smatraju lekari, trebalo postaviti pomenutu dijagnozu i odrediti koji način potpomognute reprodukcije je najbolji za par. Metode zavise od uzroka neplodnosti a kada se ispostavi da je rešenje vantelesna oplodnja, postupak treba započeti što ranije, kako se ne bi gubilo dragoceno vreme jer je ovo često trka sa vremenom.

Sam postupak vantelesne oplodnje, zavisi i od godina žene, pa se kod mlađih od 40 godina rade tzv. kratke a kod starijih duže šeme stimulacije. Starijima se uglavnom daju i veće doze lekova.

Kada je reč o uzrocima neplodnosti, u 40 odsto slučajeva su "krivci" žene, u 40 odsto muškarci, a ostalih 20 odsto slučajeva problem imaju i žena i muškarac.

Foto: Shutterstock

Najčešći problemi kod žena su neprohodni jajnici, miomi na materici, izostanak ovulacije, hormonski poremećaji i sindrom policističnih jajnika, a kod muškaraca poremećaj spermatogeneze, odnosno smanjeni broj spermatozoida koji su takođe i slabo pokretljivi, a nekada je problem nedostatak spermatozoida u ejakulatu.

Upale testisa, poremećaji u radu pojedinih žlezda među kojima su pankreas i štitna žlezda, ali i dijabetes, mogu uzrokovati muški sterilitet.

Foto: Shutterstock

U Srbiji se iz sredstava Fonda za zdravstveno osiguranje pokrivaju troškovi tri pokušaja vantelesne oplodnje i to ako žena nema više od 42 godine, par nema zajedničke dece i ako su iscrpljene  sve druge mogućnosti lečenja steriliteta. Besplatni postupci vantelesne oplodnje rade se u 17 bolnica, šest državnih klinika i 11 privatnih bolnica.

Državne klinike su: KCS Srbije, KC Vojvodine, KC Niš, bolnica u Valjevu, KC Kragujevac, GAK Narodni front a privatne: Specijalna ginekološka bolnica "Beograd", Specijalna bolnica za ginekologiju sa porodilištem "Jevremova", Specijalna ginekološka bolnica "Kovačević2777", Opšta bolnica "Analife", Specijalna ginekološka bolnica "Ivanović" - sve iz Beograda, te Specijalne ginekološke bolnice za lečenje steriliteta "Nikolov" iz Kragujevca i "Spebo Medical" iz Leskovca, kao i četiri specijalne ginekološke bolnice iz Novog Sada - "Genesis", "Ferona", "Gins" i "Perinatal".

Foto: Shutterstock

Godišnje se uradi nešto više od 2.000 procedura vantelesne oplodnje o trošku RFZO, a ukupno oko 3.500. 

Prva beba začeta vantelesnom oplodnjom, sada ima 40 godina. Zove se Lujza Braun a jubilarni rođendan proslavila je 25. jula. Od tada do danas vantelesnom oplodnjom na svet je došlo oko tri i po miliona beba.