Poreklo imena srpskih gradova

Gradovi u Srbiji su imena često dobijali po nekom zemljoposedniku, svecu, reči koja opisuje određenu karakteristiku tog mesta i tome slično. Za mnoga mesta ne može najpreciznije da se utvrdi odakle su dobila ime, za neka se vezuju razne legende, a mi vam ovom prilikom predstavljamo neke od gradova sa najinteresantnijim objašnjenjem porekla imena.

Sombor

Foto: Shutterstock

Iako ne postoje podaci koji bi u potpunosti potkrepili ovu tvrdnju, veruje se da je naziv Sombor potekao od imena nekadašnjeg imanja koje je posedovala porodica Cobor-Sent-Mihalj. Na tu temu postoje razni radovi mađarskih autora koji smatraju da je ime Sombor nastalo transformacijom prezimena vlastelinske porodice Cobor tako što je slovenski živalj ređe glasovne skupine radi lakšeg izgovora zamenio češćim glasovnim skupinama.

Kragujevac

Foto: Shutterstock

Kragujevac je prvi put pomenut u turskom popisu 1476. godine kao Kragujfoča, a ime je dobio po ptici kraguj, vrsti jastreba koja se u srednjem veku koristila za lov.

Valjevo

Foto: Shutterstock

Po nekim tumačenjima, naziv Valjevo potiče od starog slovenskog ličnog imena Valj. Naime, čovek po imenu Valj imao je jednu drumsku krčmu oko koje se kasnije razvilo naselje koje je nazvano po njemu. Druga prepostavka koja se tiče porekla imena ovog grada vezuje se za stari latinski izraz vallis što znači dolina.

Zrenjanin

Foto: Shutterstock

Bečkerek, kako je bilo ime Zrenjanina čak šest vekova, bio je predmet raznih tumačenja, ali ne postoji objašnjenje odakle taj naziv vodi poreklo. Ovaj grad 1935. godine menja naziv u Petrovgrad, po kralju Petru I Karađorđeviću, a posle Drugog svetskog rata dobija ime Zrenjanin, po revolucionaru Žarku Zrenjaninu.

Čačak

Foto: Shutterstock

Objašnjenje i poreklu imena Čačak dolazi nam od Vuka Stefanovića Karadžića koji je, obilazeći oko 1820. godine manastire u Ovčaru i Kablaru, zapisao sledeće: Govori se da je manastir Vavedenje gradio sveti Sava i njegov otac Simeon. Još se pripoveda da je nekakav njihov sluga, od svakih kola, koja su vukla kamen kroz polje uz Moravu, ostavljao po jedan kamen na mestu gde je sada Čačak, pa od ovog kamenja onde zidao crkvu. Kad su ga zapitali šta radi, on odgovaraše: „Eto, čačkam nešto“ i tako je ostalo ime Čačak. Ta crkva koja je više puta turčena i krštavana, stoji i danas i mnogo je veća i lepša od manastira ovčarskih.

Prokuplje

Foto: prokuplje.org.rs

Prokuplje je dobilo ime po Svetom Prokopiju, hrišćanskom mučeniku iz doba rimskog cara Dioklecijana. Prema crkvenom predanju, mošti Svetog Prokopija su 1386. godine, pre nego što će Niš pasti pod tursku vlast, prenete iz niške crkve u Prokuplje, gde su sahranjene u tamošnju crkvu koja i danas nosi njegovo ime.

Priština

Foto: Shutterstock

Ne zna se tačno kad je grad usvojio ovo ime, ali se u srpskim izvorima prvi put pominje u 13. veku. Veruje se da ime vodi poreklo od bolesti crni prišt (antraks) od koje je umrlo pola stanovnika i stoke iz te oblasti.

Leskovac

Foto: gradleskovac.org

Legenda kaže da se ispod brda u blizini današnjeg grada nalazilo jedno jezero, međutim ono se isušilo i na tom mestu je niklo drvo leska koje rađa lešnike, po kome je Leskovac dobio ime.

Obrenovac

Foto: obrenovac.rs

Stanovnici ovog grada, čije je ime bilo Palež, želeli su da iskažu svoju naklonost knezu Milošu Obrenoviću tako što su 1859. godine njemu lično podneli zahtev da mesto ponese njegovo ime. On je to odobrio, a 20. decembar, datum kad je ozvaničeno novo ime, slavi se kao Dan Obrenovca.

Bečej

Foto: Wikimedia commons

Postoji nekoliko teorija po kome je ovo mesto u Bačkoj dobilo ime. Prema jednoj teoriji, Bečej je dobio ime po porodicama iz francuskog plemena Beš i Gregor (Beche) koja je došla u taj kraj u vreme uvođenja hrišćanstva kod Mađara i imala značajnu ulogu u tome. Naziv Beče je navodno posledica pogrešnog izgovora prezimena Beche. Druga teorija govori da je Bečej dobio ime po plemiću koji se zvao Bečeji Imre, koji je navodno bio potomak plemena Beš i Gregor.

Prizren

Foto: Shutterstock

Naziv Prizren najverovatnije vodi poreklo od starog glagola ozirati se ili ozreti se, što znači progledati. Osnova je staroslovenska reč zren što bi značilo pogled, tako da se dolazi do zaključka da bi Prizren bilo mesto sa kojeg se pruža dobar vidik, što je logično imajući u vidu da ovaj naziv potiče iz vremena kad je grad Prizren bio samo tvrđava na brdu.

Mladenovac

Foto: mladenovac.rs

Prema predanju, u ovaj kraj su se sa Kosova, oko dva veka pre Kosovskog boja, doselila braća Mladen, Vlajko i Rajko. Oni su odlučili da ostanu tu, pa je po Mladenu ime dobio grad Mladenovac, a po Vlajku i Rajku gradska naselja Vlaška i Rajkovac.

Vladičin Han

Foto: vladicinhan.org.rs

Ovo mesto je ime dobilo po usamljenom hanu (kući) koji se nalazio na carskom drumu u ataru sela Kalimance. Prema podacima publiciste Tatomira P. Vukanovića, ovu kuću je podigao izvesni Stefan Grk koji je, bežeći od Turaka sredinom 19. veka, ovde našao utočište i rešio da sagradi han za prihvat karavana. Stefan je kasnije han prodao skopskom vladici Pajsiju po čijoj je tituli han dobio naziv Vladičin han. Ubrzo se u okolini formiralo naselje koje je dobilo to isto ime.

Kuršumlija

Foto: kursumlija.org

Stefan Nemanja je u Toplicama, kako se Kuršumlija zvala u to vreme, sagradio dve zadužbine – manastir Svetog Nikole i manastir Svete Bogorodice. Manastiri su bili prekriveni olovnim pločama koje su blještale na suncu i daleko se videle, pa je mesto prozvano Bele Crkve. Ovaj naziv je zadržan do dolaska Turaka koji su ga prozvali Kuršumli Kilise, što u prevodu znači olovne crkve. Kasnije se ime transformisalo u Kuršumlje, da bi po oslobođenju od Turaka počeo da se koristi naziv Kuršumlija.

Bajina Bašta

Foto: Shutterstock

Postoji više legendi o nastanku imena ovog grada, a najčešće se pominje ona da je u vreme Turaka na prostoru današnjeg grada živeo neki Turčin po imenu Baja koji je imao velike bašte i otuda naziv Bajina Bašta.