Upoznaj Srbiju – Subotica, grad secesije
U periodu od 1890. do 1910. godine razvija se novi umetnički stil – secesija, koja se pobunila protiv strogih kanona istoricizma i vladajućeg ukusa.
Foto: Shutterstock
Ona svoju inspiraciju nije tražila u prethodnim epohama i umetničkim stilovima, već je ideju i inspiraciju tražila u prirodi: u njenim oblicima i strukturi. Ostavila je sopstveni pečat na sve umetnosti i oblasti modernog života. Zbog svih tih karakteristika, kaže se da secesija nije umetnički stil, već je stil života.
Kako su za secesiju karakteristične razuzdane, nesputane forme zaobljenih linija i neobične kombinacije boja, umetnicima je ostavljeno više prostora da iskažu svoju kreativnost i da na najbolji način upotrebe sve resurse koji su im na raspolaganju.
Geometrijski i biljni motivi, ali i lik žene postali su omiljeni motivi arhitekata širom Evrope.
U različitim sredinama ovaj pravac se različito i nazivao: u Austriji je secesija bila poznata kao Bečka secesija, u Nemačkoj kao Jugendstil, u Francuskoj i Belgiji kao Art Nouveau, u Engleskoj kao Modern Style, u Italiji Cvetni stil, a na području Austrougarske se nazivao secesija.
Subotica – grad secesije
Na prelazu iz XIX u XX vek, ovaj umetnički pravac dolazi i do Subotice. Jedna struja umetnika se okretala ka evropskim centrima poput Beča, Pariza i Londona, dok se druga grupa okreće nacionalnoj, mađarskoj varijanti secesije.
U Subotici se nalazi nekoliko primera mađarske secesije, neki od njih dominiraju centrom grada, zbog čega Subotica sa pravom nosi naziv Grad secesije. U nastavku teksta donosimo tri najznačajnije građevine mađarske secesije u Subotici.
Погледајте ову објаву у апликацији Instagram
Gradska kuća
Ono što ćete prvo videti u gradu kako dominira gradskim trgom jeste toranj Gradske kuće. Visok je 76m, a vidikovac se nalazi na 45.5 m i sa njega se pruža nezaboravan pogled na Suboticu. Gradsku kuću su projektovali Deže Jakab i Marcel Komor – poznate arhitekte iz Budimpešte.
Projektovali su građevine širom Ugarske sve do kraja 1918. godine. U Subotici su projektovali nekoliko građevina, a svaka od njih je na nekin način postala simbol grada.
Gradska kuća je građena u periodu između 1908. i 1910. godine. Površina je skoro 6.000 m2. Gradska kuća je savremeno koncipirana, u njoj se danas nalaze: kabinet Gradonačelnika, Gradska uprava i gradske službe, Istorijski arhiv, butici, banke…
Enterijer je obogaćen mnoštvom cvetova, koji su karakteristika mađarske varijante secesije.
Foto: Shutterstock
Palata Ferenca Rajhla
Ferenc Rajhl je bio arhitekta koji je arhitekturu završio u Budimpešti, a krajem XIX veka se doseljava u Suboticu. Za gradnju ove palate izabrao je jednu od najlepših lokacija u Subotici. On je odbacio sve šablone u projektovanju i stvorio je zgradu kojoj se danas mnogi dive.
Izgrađena je 1904. godine, a bila je funkcionalna za život porodice.
U prizemlju se nalazi arhitektonski biro Ferenca Rajhla, a na spratu su se ređale velika trpezarija sa zimskom baštom koja je služila i kao balska dvorana, muški salon koji je bio uređen kao turska soba, ženski salon, spavaća soba, kupatilo, garderoba, ali i dečija soba – avangardno za vreme u kojem je građeno.
Izgrađena u stilu mađarske secesije, palata je bila inspirisana folklornom umetnošću Erdelja, njenim jako obojenim seoskim kućama, drvenim rezbarenim kapijama sa mnogo baštenskog cveća i naravno srca.
Dekoracija balkonske ograde je veoma raskošna i nosi motiv stilozovanog srca. Motiv srca bilo da je izveden u keramici ili štukaturi, uvek je predstavljen na nov i originalan način.
Foto: Shutterstock
Sinagoga
Zanimljiva je priča kako je ova sinanoga izgrađena u Subotici. Naime, zajednica jevreja u Subotici je preuzela drugonagrađeni rad konkursa za izgradnju sinagoge u Segedinu i na taj način je Subotica dobila jednu od najlepših sinagoga u ovom delu Evrope.
Podignuta je 1902. godine, prema projektima Deže Jakaba i Marcela Komora. Ima veliku umetnički i estetsku vrednost koju dopunjuje činjenica da je ovo jedina sinagoga u Evropi koja je izgrađena u stilu secesije.
Ono što je karakteristično za seseciju, jasno se uočava i na vitražima i unutrašnjosti sinagoge: dekoracija u vidu paunovog perja, ljiljani, lale, ruže… U vreme kada je izgrađena, sinagoga je mogla da primi 1600 vernika, 850 muškaraca u prizemlju i 550 žena na galeriji.
Nemili događaji sredinom prošlog veka ostavile su posledice i na sinagogu. Jevrejska zajednica nije više mogla da brine o sinagogi, te je ona prešla u ruke grada 1976. godine.
Neko vreme je bila prilično oronula, ali joj se poslednjih godina sve više poklanja pažnja i sinagogi se vraća stari sjaj koji je imala u godinama do Drugog svetskog rata.
0
0
